Poznaj funkcje przydatne przy filmowaniu w aparatach Panasonic

Bezlusterkowce tego producenta, zarówno te należące do systemu Mikro Cztery Trzecie, jak i urządzenia pełnoklatkowe reprezentujące L-Mount Alliance (czyli z mocowaniem Leica L), od lat oferują naprawdę rozbudowane tryby filmowe i sporo funkcji związanych z rejestracją ruchomych obrazów. Mnogość dostępnych ustawień jest pożądana przez osoby zaawansowane, ale początkującego może ona przyprawić o zawrót głowy i zachęcić do poszukiwania „najlepszych ustawień do filmowania” na grupach czy forach internetowych. Przegląd takich ustawień i funkcji prezentujemy poniżej.

Sprawdź też:

• Poznaj przydatne przy filmowaniu funkcje w aparatach Canon
• Poznaj funkcje przydatne przy filmowaniu w aparatach Sony
• Poznaj funkcje przydatne przy filmowaniu w aparatach Fujifilm
• Poznaj funkcje przydatne przy filmowaniu w aparatach Nikon

Tryby nagrywania

Bezlusterkowce Panasonic posiadają dwa podstawowe tryby nagrywania – „zwykły” oraz przeznaczony do nagrywania przyspieszonych i zwolnionych ujęć tryb opisany w menu jako „zmienna szybkość klatek”. W większości korpusów ten ostatni tryb aktywujemy po prostu w menu (tryby nagrywania, w których jest to możliwe, są odpowiednio oznaczone). Wyjątkiem są tu korpusy Lumix S5 oraz S5 II, gdzie tryb nagrywania przyspieszonych i zwolnionych ujęć znajdziemy na głównym kole trybów aparatu.

W pierwszym, „zwykłym” trybie możemy filmować normalnie, z dźwiękiem, w jednym z wielu kodeków, które szczegółowo opiszemy w następnym podrozdziale. Jeśli z danym trybem nagrywania wiąże się przycięcie obrazu (np. jak ma to miejsce w modelach S1, S1H, S5 i S5 II przy filmowaniu w 4K w 50 lub 60 kl./s), to jest ono aktywowane automatycznie. Oprócz tego, w aparatach pełnoklatkowych możliwe jest manualne włączenie trybu APS-C, w którym odczytywany jest półtora raza mniejszy od pełnej klatki wycinek matrycy lub trybu „Pixel:Pixel”, który korzysta z wycinka o takiej rozdzielczości, jak zapisywany film. Czyli na przykład dla Full HD jest to środkowy wycinek matrycy o rozmiarze 1920 × 1080 pikseli. Powoduje to, że ogniskowa obiektywów, z których korzystamy, efektywnie rośnie, co bywa przydatne przy filmowaniu odległych obiektów, np. dzikich ptaków.

Z kolei tryb „zmienna szybkość klatek” służy, jak już wspomnieliśmy, do nagrywania ujęć zwolnionych lub przyspieszonych. To tu dostępne są najwyższe klatkaże, jak np. 180 czy nawet 300 kl./s w Full HD (tyle oferuje model Lumix GH6), które oferują niektóre korpusy Panasonic Lumix. Możemy też zdecydować się na rejestrację materiału z prędkością np. 2 kl./s i stworzyć w ten sposób przyspieszone ujęcie typu timelapse. Zakres klatkaży do wyboru w trybie „zmienna szybkość klatek” jest naprawdę spory. Chcący po niego sięgnąć muszą jednak pamiętać, że zapis filmów w tym trybie zawsze odbywa się bez dźwięku. Przy najwyższych klatkażach może także nie być dostępny autofokus lub też może on gorzej działać. Jeśli zatem nastawiamy się na pracę w „slow motion”, warto wcześniej zapoznać się ze szczegółowymi testami wybranych modeli, gdzie te aspekty są dokładniej omawiane.

Kodeki

Pierwszym etapem wyboru kodeka, w jakim będziemy zapisywać filmy w naszym aparacie marki Panasonic, jest wybór kontenera, czyli, mówiąc prościej, rozszerzenia pliku, z jakim nasze filmy są zapisywane. W poszczególnych modelach może być ich mniej lub więcej. Typowo na liście możemy znaleźć pozycje takie jak:

• MP4 – to tryb do zapisu mniej obciążających komputery i mniejszych rozmiarowo plików, zwykle z 8-bitową głębią koloru, które nie będą poddawane zaawansowanej obróbce kolorystycznej. Także dźwięk zapisywany jest w tym trybie z kompresją

• MOV – w tym trybie znajdziemy najwyższe oferowane przez dany korpus rozdzielczości i klatkaże oraz zapis z próbkowaniem koloru 4:2:2 z 10-bitową głębią. Pliki zapisane z takim próbkowaniem są obciążające dla komputera, ale dają duże możliwości późniejszej pracy z kolorem

• ProRes – co prawda pliki te także mają rozszerzenie MOV, ale stosowany w nich jest kodek Apple ProRes, który łączy w sobie duże możliwości późniejszej pracy z kolorem z niewielkim obciążeniem dla komputera. Niestety nagrywane w nim pliki mają ogromne rozmiary, więc tryb ten dostępny jest jedynie w aparatach wyposażonych w gniazda kart pamięci CFexpress lub funkcję zapisu filmów na zewnętrzny dysk SSD podłączony do gniazda USB-C.

Oprócz tego w obrębie każdego kontenera mamy do dyspozycji szereg rozdzielczości i klatkaży oraz wariantów próbkowania koloru. Poszczególna ich lista jest inna w każdym modelu, ale praktycznie w każdym znajdziemy kodeki H.264 oraz H.265. Mogą one bazować jedynie na kompresji wewnątrzklatkowej („All-Intra” lub „All-I”) lub korzystać też z kompresji międzyklatkowej („Long GOP”, określane też jako „IPB”). Oczywiście nie każda kombinacja kodeka, typu kompresji i próbkowania jest dostępna, ale nawet bez tego jest ich tak dużo, że coś dla siebie znajdą zarówno miłośnicy bezkompromisowej jakości obrazu, jak i osoby chcące nagrać kilka godzin materiału, który nie będzie potem zajmował setek gigabajtów miejsca.

Jeśli nie planujemy zaawansowanej pracy z kolorem, to spokojnie wystarczy nam kodek H.264 i kompresja IPB. Dla 4K wystarczy nam ok. 100 Mbit/s, dla Full HD – ok. 50 Mbit/s. Jeżeli natomiast zamierzamy sięgnąć po profile obrazu takie jak Hybrid Log Gamma czy V-Log, lepiej skorzystać z kodeka H.265 i 10-bitowego próbkowania koloru. Wersja All-Intra, podobnie jak kodek Apple ProRes, da nam w tym przypadku większe, ale mniej obciążające dla komputera pliki. Z kolei kompresja IPB pozwoli połączyć mały rozmiar zapisywanych danych z dobrą jakością obrazu, co świetnie sprawdzi się na wyjazdach i w sytuacjach, gdy mamy ograniczony dostęp np. do komputera. Pliki tego rodzaju mocno jednak obciążają komputer podczas montażu i wymagają zaawansowanego oprogramowania.

Dodatkowo w niektórych modelach możliwe jest wypuszczenie materiału w dającym ogromną elastyczność w postprodukcji „surowym” formacie ProRes RAW lub Blackmagic RAW na zewnętrzne rejestratory obrazu. To jednak rozwiązanie dla bardzo zaawansowanych użytkowników i początkujący filmowcy nie powinni sobie zaprzątać nim głowy.

Profile obrazu

Aparaty Panasonic oferują szereg profili obrazu, od stricte fotograficznych takich jak „portret” czy „krajobraz”, przez filmowe, ale niewymagające zbyt intensywnej postprodukcji, takie jak Cinelike D/D2 i Cinelike V/V2, aż po przeznaczony do rejestrowania materiałów kompatybilnych z telewizorami HDR profil Hybrid Log Gamma oraz przeznaczony dla zaawansowanych filmowców profil V-Log.

Przy korzystaniu z profili obrazu innych niż V-Log i HLG warto rozważyć włączenie funkcji „iDynamika”, która poprawia nieco ilość szczegółów w ciemniejszych partiach obrazu. Może się to jednak wiązać ze zwiększeniem ilości szumu, lepiej zatem sięgać po tę funkcję jedynie na niższych czułościach.

Profile takie jak Cinelike D lub D2 oraz V lub V2, jak już wspomnieliśmy, dają nieco lepszy zapas informacji w jasnych i ciemnych partiach obrazu, ale nie wymagają przy tym zbyt intensywnej postprodukcji i korekcji barwnej. Hybrid Log Gamma to profil o konkretnym zastosowaniu i sięgać po niego powinniśmy przede wszystkim w sytuacji, gdy posiadamy telewizor HDR i planujemy to właśnie na nim oglądać nagrane ujęcia. Jeśli przy tym planujemy montaż filmu, to należy się upewnić, że nasze oprogramowanie umie poprawnie zdekodować pliki zapisane z profilem Hybrid Log Gamma.

Z kolei profil obrazu V-Log oraz jego okrojona wersja oferowana w starszych aparatach opisana jako V-Log L to profesjonalne narzędzia oferujące bardzo duży zapas informacji w jasnych i ciemnych partiach obrazu. Wymagają jednak znajomości podstaw korekcji barwnej i obróbki w programie do montażu. Jeśli chcemy w nich nagrywać, należy bezwzględnie zdecydować się na kodek oferujący 10-bitowy zapis koloru, w przeciwnym wypadku obraz może wyglądać bardzo niekorzystnie i nie poddawać się obróbce ze względu na posteryzację.

Stabilizacja

Aparaty Panasonic od lat wyposażone są w stabilizację matrycy, która działa całkiem dobrze, także przy filmowaniu. Oferuje ona dwa tryby pracy – zwykły oraz wzmocniony. Ten ostatni służy jedynie do filmowania nieruchomych kadrów z ręki – w przypadku ruchu kamery może powodować zniekształcenia obrazu i szarpać. Jeśli zatem zamierzamy się przemieszczać czy poruszać aparatem podczas filmowania, lepiej zdecydować się na tryb zwykły. Możliwe jest także włączenie dodatkowej stabilizacji elektronicznej, która również potrafi nieco pomóc.

Do wielu zastosowań to, co oferują aparaty, powinno wystarczyć. Jeśli jednak zależy nam na wyjątkowo płynnych ujęciach lub nasz korpus nie posiada stabilizacji matrycy (jak np. model Lumix GH5S), warto rozważyć zaopatrzenie się w gimbal.

Autofokus

Przez całe lata firma Panasonic upierała się przy stosowaniu w swoich korpusch systemów autofokusa korzystających jedynie z technologii detekcji kontrastu. Co prawda doprowadzili oni te układy niemal do perfekcji, ale w zastosowaniach filmowych nigdy nie działały one wystarczająco dobrze i przez lata coraz bardziej odstawały od tego, co oferowała korzystająca z technologii detekcji fazy konkurencja.

W ostatnim czasie firma Panasonic w końcu uległa naciskom klientów – modele S5 II S5 IIX to pierwsze aparaty tego producenta wyposażone w autofokus z detekcją fazy, który faktycznie działa i pomaga podczas filmowania, a nie, jak dotychczas, psuje ujęcia. Nabywcy tych aparatów mogą zatem bez obaw wspomagać się automatyką przy ustawianiu ostrości. Użytkownicy pozostałych modeli powinni się liczyć z koniecznością ustawiania ostrości ręcznie.

Inne funkcje

Oprócz elementów opisanych powyżej, aparaty Panasonic oferują też takie funkcje jak zebra (która jest wykorzystywana do oceny ekspozycji) oraz focus peaking, która z kolei obrysowuje ostre krawędzie obrazu, co przydaje się, jeśli pracujemy z manualnymi obiektywami. Zaawansowani użytkownicy docenią także opcję wyświetlenia na ekranie monitora kształtu fali („waveform monitor”), który także pozwala ocenić ekspozycję oraz wektoroskopu, który z kolei pomaga zadbać o poprawny wygląd kolorów.

Akcesoria

Panasonic, podobnie jak Sony, oferuje możliwość zamocowania na stopce aparatu dodatkowego interfejsu dźwiękowego zapewniającego wejścia w profesjonalnym standardzie XLR. Dostępne są także firmowe mikrofony, również mocowane na gorącej stopce.

Oprócz tego w ofercie firmy znajdziemy też niewielki statyw DMW-mogący również pełnić funkcję uchwytu przy vlogowaniu oraz pozwalający na uruchamianie nagrywania i wyzwalanie migawki przy robieniu zdjęć.