Czym filmować teledyski, reklamy i etiudy fabularne?

Na początku coś ustalmy. Nie ma czegoś takiego jak „najlepsza kamera” czy „najlepszy filmujący aparat”. Urządzenie może być najlepsze tylko w odniesieniu do określonych zastosowań. 10-kilowa profesjonalna kamera na nic się nie przyda surferowi, który chce z bliska nagrać, jak uprawia swój ukochany sport, w formacie RAW nie ma sensu nagrywać wielogodzinnych konferencji, a kamera sportowa z ultraszerokokątnym obiektywem raczej nie będzie pierwszym wyborem pasjonata dzikiej przyrody.

Sytuacje, z jakimi mierzy się filmowiec, możemy na wstępie z grubsza podzielić na te kontrolowane i te niekontrolowane. Te drugie obejmują wszelkiego rodzaju reportaże i dokumenty, sport, dziką przyrodę czy choćby omówione już w osobnym materiale o filmowaniu ślubów. Z kolei z warunkami kontrolowanymi mamy do czynienia właśnie przy realizacji filmów fabularnych, teledysków czy reklam. Sytuacje tego typu wyróżniają się możliwością zrobienia próby, wielokrotnego powtarzania ujęć czy pracy ze światłem.

Stawia to zupełnie inne wymagania wobec sprzętu filmowego niż przy reportażu. Nie potrzebujemy już wydajnej stabilizacji, celnego autofokusa, niesamowitej światłoczułości matrycy czy ogromnej baterii. Zamiast tego dużo większy priorytet ma jakość obrazu, na którą składają się takie elementy jak zakres tonalny, zapis w formacie RAW lub podobnym oraz brak zakłóceń takich jak mora, aliasing czy rolling shutter. Mile widziane są też różnego rodzaju tryby pracy w slow motion, z którego we współczesnych reklamach czy teledyskach korzysta się nader często.

Całą resztę rozwiązują nam akcesoria. Jeśli aparat czy kamera nie jest demonem światłoczułości, zawsze można dostawić kolejną lampę. Jeśli nie trafiliśmy ręcznie z ostrością, zawsze można zrobić dubel. A stabilizację matrycy skutecznie możemy zastąpić statywem, stedicamem, gimbalem, sliderem czy innym narzędziem do stabilizacji kamery, które akurat najlepiej się nada do osiągnięcia zamierzonego efektu artystycznego.

Znamy już wymogi, spójrzmy zatem na najlepsze rozwiązania w różnych widełkach cenowych. Te ostatnie obejmują jedynie aparat lub kamerę oraz obiektywy. Dobrze oprócz tego pozostawić sobie rezerwę na sprzęt do stabilizacji, karty pamięci, baterie i inne przydatne akcesoria.

Sprzęt do nagrywania teledysków, reklam i etiud do 8000 zł

8000 zł to najniższy próg, w jakim możemy już mówić o sprzęcie, który faktycznie sprawdzi się w tego rodzaju zastosowaniach i da zauważalnie lepszą jakość obrazu niż aparaty w podobnej cenie.

Bazą prezentowanego zestawu jest kamera Blackmagic Design Pocket Cinema Camera 4K. Jest ona obecna na rynku już od kilku lat, ale mimo tego nadal oferuje świetną specyfikację w bardzo atrakcyjnej cenie, zwłaszcza jeśli pod uwagę weźmiemy wiele aktualizacji oprogramowania, jakie Pocket 4K otrzymał od momentu premiery.

Kamera ta pozwala na filmowanie w 4K z prędkością do 75 kl./s i oferuje matrycę z technologią dual gain, dzięki czemu poradzi sobie, nawet gdy nasz zestaw oświetleniowy jest raczej skromny. Do tego, dzięki wysokiej jakości ekranowi o przekątnej aż 5 cali, nie będziemy mieć problemów z pilnowaniem ostrości.

Pocket 4K zapisuje nagrany materiał w kodeku Blackmagic RAW, który nie zapycha dysków zbyt szybko, a przy tym oferuje naprawdę bardzo duże możliwości edycyjne. W pełnym wykorzystaniu tych ostatnich zdecydowanie pomoże dołączane do kamery za darmo warte ponad 1000 zł oprogramowanie do montażu i postprodukcji filmów DaVinci Resolve Studio.

Ponieważ przy budżecie 8000 zł sama kamera zajmuje jego zdecydowaną większość, dołączone w tym zestawie obiektywy to proste manualne konstrukcje marki TTartisan, które mimo niskiej ceny oferują przyjemny w odbiorze obraz i pozwalają na uzyskanie płytkiej głębi ostrości.

Sprzęt do nagrywania teledysków, reklam i etiud do 13000 zł

W tym progu cenowym, pomimo zwiększonego budżetu, nadal pozostaniemy przy kamerze Blackmagic Pocket Cinema Camera 4K. Przejście na model 6K znów pozostawiłby niewielki wybór jeśli chodzi o optykę, a tymczasem to obiektywy odpowiadają za charakter obrazu w znacznie większym stopniu niż sama kamera i często zostają z nami dłużej – Heliosy od kilkudziestoletnich Zenitów są z nami do dziś, a samych aparatów mało kto już używa.

Opcji, jakie daje większy budżet na optykę, jest bardzo wiele i sporo tu zależy od preferencji użytkownika. Osoby, które lubią zoomować w trakcie ujęć, mogą sięgnąć po „jeden obiektyw do wszystkiego” np. Olympus M. Zuiko Digital ED 12-100mm f/4 IS PRO. Oferuje on spory i bardzo użyteczny zakres ogniskowych, a do tego nie zmienia jasności przy zoomowaniu, co jest bardzo ważne w zastosowaniach filmowych.

Innym rozwiązaniem, po które możemy sięgnąć, są obiektywy anamorficzne Sirui, które pozwalają uzyskać panoramiczny, „filmowy” obraz oraz typowe dla konstrukcji tego rodzaju poziome flary (znane choćby z filmów J.J. Abramsa), a przy tym są rozsądnie wycenione. Na początek najlepszą opcją będzie model o ogniskowej 24 lub 35 mm. Z czasem ich zestaw można rozbudować o kolejne modele.

Z kolei osoby zainteresowane możliwie dużą jasnością mogą sięgnąć po któryś z charakteryzujących się imponującą światłosiłą f/0.95 oraz pancernym wykonaniem obiektywów marki Voigtlander z linii Nokton, z których też w toku dalszych inwestycji można złożyć cały zestaw.

Możliwości jest zatem naprawdę wiele, a ostateczna decyzja, jak każdy kreatywny proces, zależy od użytkownika.

Sprzęt do nagrywania teledysków, reklam i etiud do 20000 zł

Przy jeszcze większym budżecie można już sięgnąć po bardziej zaawansowaną kamerę Blackmagic Pocket Cinema Camera 6K Pro. Ma ona większą matrycę o rozdzielczości 6K, w której kamera rozpędza się do 50 lub 60 kl./s zależnie od wybranych proporcji obrazu. Oferuje też sporo usprawnień od strony użytkowej, takich jak wbudowane filtry szare, odchylany ekran, większa bateria czy możliwość dołączenia akcesoryjnego wizjera elektronicznego.

Pocket 6K Pro, w przeciwieństwie do modelu 4K, nie korzysta już z mocowania Mikro Cztery Trzecie. Zamiast niego producent zdecydował się na sięgnięcie po bagnet Canon EF. Ten ostatni jest bardzo popularny w świecie filmowym, jest też sporo interesujących obiektywów dostępnych z tym mocowaniem.

Pierwsze dwa, jakie warto wymienić to konstrukcje marki Sigma – zoomy o zakresie ogniskowych 18-35 mm oraz 50-100 mm, oba z bardzo imponującą jak na obiektywy zmiennoogniskowe światłosiłą f/1.8. Do tego obie te konstrukcje wyróżniają się absolutnie fenomenalną ostrością, którą potrafią zawstydzić niejeden obiektyw stałoogniskowy. Ich podobnie jasnym uzupełnieniem dla osób potrzebujących szerszych kątów widzenia może z kolei być obiektyw Tokina 14-20 mm f/2. Oczywiście budżetu nie wystarczy na wszystkie wymienione tu modele, ale, podobnie jak wcześniej, każdy dobiera optykę do swoich preferencji i stylu pracy. Osobom mniej doświadczonym polecamy zacząć od najbardziej uniwersalnego modelu, czyli obiektywu Sigma 18-35 mm f/1.8 Art.

Inną drogą może być wybór pełnowartościowych obiektywów filmowych, wyróżniających się między innymi: solidniejszymi obudowami, obecnością zębów na pierścieniu ostrości i przysłony, wyskalowaniu tej ostatniej w wartościach transmisji czy skorygowaniem wad, które zupełnie nie przeszkadzają w fotografii, takich jak na przykład „oddychanie”, czyli niewielkie zmiany pola widzenia obiektywu przy zmianie ustawienia ostrości.

Tego rodzaju obiektywy to na przykład linia Irix Cine, która łączy w sobie filmowe obudowy i cechy ze świetnymi własnościami optycznymi i przystępną ceną. Dobór ogniskowych to kwestia indywidualna, ale w tym budżecie można na przykład rozważyć modele o ogniskowych 21 mm T1.5 oraz 45 mm T1.5. Z kolei miłośników standardowej ogniskowej może zainteresować 30 mm T1.5.

Wybór jednego lub drugiego rozwiązania to oczywiście kwestia indywidualna danego użytkownika.

Sprzęt do nagrywania teledysków, reklam i etiud powyżej 20000 zł

Jeśli budżet nie jest ograniczeniem, to oczywiście możemy zdecydować się nawet na kosztującą tyle, co kawalerka profesjonalną kamerę z osprzętem i podobnie wyceniony zestaw filmowych obiektywów marek takich jak Zeiss, Cooke czy Leica. By jednak nie popadać w ekstrema, na koniec proponujemy dwa rozwiązania, które są krokiem naprzód względem przytoczonej już kamery Blackmagic Pocket Cinema Camera 6K Pro.

Pierwsze z nich to także kamera – model Blackmagic Design Ursa Mini Pro G2 4.6K. Ma ona nieco niższą rozdzielczość niż model 6K, ale w zamian dostajemy możliwość filmowania z prędkością do 120-150 kl./s w 4K oraz w pełni profesjonalną obudowę, do której podepniemy ogromną baterię, bardziej zaawansowany wizjer elektroniczny czy kabel synchronizujący, pozwalający spiąć wiele kamer i/lub zewnętrznych rejestratorów dźwięku.

Drugie rozwiązanie, to… jedyny w tym zestawieniu aparat fotograficzny, w dodatku niewyprodukowany przez żadną z marek typowo kojarzonych z filmowaniem takich jak Canon, Sony czy Panasonic. Jest nim Nikon Z9, który od czasu udostępnienia przez producenta aktualizacji oprogramowania do wersji 2.0 stał się prawdziwym filmowym potworem. W nowej wersji potrafi on wewnętrznie zapisywać filmy w 12-bitowym formacie RAW w szeregu rozdzielczości i klatkaży, w tym z prędkością do 60 kl./s w monstrualnej rozdzielczości 8.3K oraz do 120 kl./s w 4.1K. Dodajmy przy tym, że są to pliki skompresowane, więc łączą w sobie wysoką jakość i rozsądne rozmiary na dysku.

A wszystko to w połączeniu z innymi lubianymi cechami aparatów, takimi jak świetny autofokus czy stabilizacja matrycy oraz z wielką baterią, która spokojnie wystarcza na kilka godzin pracy. Jeśli zatem ktoś chciałby kodeki podobne do tego co oferuje Blackmagic, ale jednak w „aparatowej” obudowie z użytkowymi udogodnieniami w formie autofokusa i stabilizacji, to Nikon Z9 łączy w sobie to, co najlepsze z obu tych światów.

W przypadku prezentowanej tu półki cenowej ograniczymy się do korpusów – do każdego z nich można dobrać mnóstwo różnego rodzaju świetnych obiektywów, a ostateczna decyzja ma już artystyczny, a nie techniczny charakter. Nam pozostaje życzyć wszystkim adeptom filmowania w kontrolowanych warunkach świetnych scenariuszy, miłych klientów i zgranych ekip na planie filmowym.